Lees hier alles over het waarom en hoe van MVO
Een wezenlijke vraag waar veel ondernemers over nadenken als het gaat om MVO, zo weten we uit ervaring, is: waarom? Waarom zou mijn bedrijf, dat al mooie producten maakt of slimme diensten levert, ook nog tijd en geld besteden aan een maatschappelijk doel?
Hier zijn heel wat antwoorden op te geven. De bekendste: alle bedrijven, van multinationals tot lokale ondernemingen, maken deel uit van de samenleving en hebben daarmee een verantwoordelijkheid. Om de drie p’s van de Amerikaanse MVO-goeroe John Elkinton maar eens aan te halen: het is prima om profit na te streven, zolang je dat doet met oog voor planet en people.
MVO staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sommige bedrijven noemen dit ook wel duurzaam ondernemen of maatschappelijk betrokken ondernemen; dit zijn allemaal termen voor hetzelfde fenomeen.
De eerste bedrijven die zich bezighielden met MVO, dachten vooral na over de vraag hoe ze bestaande problemen minder groot konden maken. Bijvoorbeeld op het gebied van milieu, energieverbruik en arbeidsomstandigheden in productielanden.
Inmiddels is dit lang niet meer genoeg. Vooral van grote bedrijven wordt verwacht dat ze actief bijdragen aan een betere wereld. Zo werkt Albert Heijn samen met restaurants die voedsel gebruiken dat tegen de TGT-datum aan zit en runt Nationale Nederlanden een programma waarmee het jongeren financieel zelfredzaam probeert te maken.
Maar het midden- en kleinbedrijf ontkomt er ook niet meer aan. Volgens MKB Servicedesk merkt de helft van de bedrijven dat klanten meer eisen stellen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen dan enkele jaren geleden.
MKB Nederland vindt bovendien dat de lat hoog moet liggen. In de definitie van deze belangenorganisatie is de kern van MVO ‘dat de onderneming waarde toevoegt, niet alleen op economisch, maar ook op sociaal en ecologisch gebied. Zowel in de eigen activiteiten als in de keten van toeleveranciers en afnemers’. Het ideaal is daarmee veranderd van ‘geen schade toebrengen’ naar ‘iets goeds doen’.
Voor wie het serieus wil aanpakken, is MVO bovendien geen los project, maar iets dat deel uitmaakt van de strategie. Van de kern van het bedrijf zelfs. Want op alle aspecten, van inkoop en productie tot onderhoud en HR aan toe, kan je als bedrijf rekening houden met de maatschappelijke impact.
Natuurlijk is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Want wanneer ben je nu echt verantwoord bezig? En hoe kan je weten of beleid dat je nu bedenkt over drie jaar nog steeds als duurzaam geldt. Opvattingen over wat juist is, veranderen immers voortdurend.
Hier is helaas geen simpel antwoord op te geven. Zoals MVO Nederland terecht opmerkt: ‘Bestaande richtlijnen kunnen helpen, maar vooral het voortdurend afstemmen van bedrijfsbeslissingen op de belangen van de maatschappij is uiteindelijk het belangrijkste kenmerk van MVO.’
Over de mate waarin bedrijven verantwoordelijk zijn voor hun omgeving kun je natuurlijk van mening verschillen. Maar dan zijn er nóg redenen in overvloed om werk te maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In deze handleiding MVO noemen we de zes voornaamste.
In de eerste plaats zorgt een goed MVO-beleid ervoor dat werknemers meer betrokken zijn. (1) Let op: we hebben het nu niet over tevredenheid. Dat zijn veel mensen wel en dat is fijn, want dat zorgt ervoor dat ze zich prettig voelen op kantoor en de boel niet saboteren. Betrokkenheid is echter een schaarser, veel waardevoller goed. Want wie betrokken is: (2)
In Nederland, zo schrijft de 1% Club, is 81% van de werknemers tevreden en noemt slechts 38% zichzelf bevlogen. Hier valt dus enorm veel terrein te winnen. En één van de manieren om dat te doen, is met een goed MVO-beleid.
Want kijk maar: van de mensen die vinden dat hun bedrijf zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt, noemt 86% procent zich zeer betrokken. (3) Met het gevaar in herhaling te vallen: deze mensen werken dus harder, zijn loyaler en staan echt achter hun organisatie. Ze denken bovendien positiever over andere aspecten van hun baan: ze zien het management vaker als integer, hebben sterker het gevoel dat de baas om hun welzijn geeft en geloven meer dat hun bedrijf concurrerend is in de markt.
Zoals bestaand personeel langer bij je organisatie blijft en beter werk verricht als je je MVO-zaken op orde hebt, zo helpt het ook bij het vinden van nieuwe medewerkers. Bijna iedere hr-manager zal het bevestigen: vooral leden van de jongere generatie vinden het belangrijk dat ze werken voor een bedrijf dat op maatschappelijk gebied zijn verantwoordelijkheid neemt.
Om een voorbeeld te geven: uit onderzoek van Effectory onder 300.000 werknemers blijkt dat millennials, de generatie geboren tussen 1988 en 2000, het liefst werken voor organisaties met een eerlijk verhaal die zich bezig houden met duurzame bedrijfsvoering. Zij beoordelen de stelling `ik vind het belangrijk dat een organisatie aandacht besteedt aan maatschappelijk verantwoord ondernemen` met een 7,7. Deze score daalt bij het stijgen van de leeftijd; de groep vanaf 45 jaar beoordeelt de stelling met een 7,4. (4)
Het is gemakkelijk om onderzoeken te vinden die deze bevindingen onderschrijven. (5) IBM kwam bijvoorbeeld al in 2008 met de constatering dat 44% procent van de millennials niet wil werken voor ‘foute’ bedrijven. Voor 50% van de ondervraagden is het MVO-beleid bovendien medebepalend bij het al dan niet aannemen van een baan. En Fortune meldde twee jaar geleden dat millennials maar liefst zes keer zo vaak van plan was bij eenzelfde werkgever te blijven als ze daar een gevoel van zingeving hebben en een breder doel vinden.
Best belangrijk dus, vooral als je bedenkt dat deze groep over afzienbare tijd dominant is op de arbeidsmarkt.
Wil je graag je banden aanhalen met je stad of regio? MVO kan daarvoor een goede manier zijn. Door bijvoorbeeld aan te haken bij een project dat op lokaal niveau armoede bestrijdt, eenzaamheid onder oudere tegengaat of jongeren uit wijken met achterstand vooruit helpt, maak je een diepere connectie met de mensen in jouw leefgemeenschap. Dit gaat vooral op als je geld én tijd schenkt; als je dus niet alleen doneert maar ook, samen met je collega’s, echt in actie komt.
“Millennials willen echt graag werken bij een bedrijf dat aan meer dan winst denkt. Tijdens sollicitatiegesprekken vragen zij vaak door over wat we daar bij Nationale-Nederlanden aan doen. MVO is dus ook belangrijk voor het binnenhalen van talent, misschien nog wel meer dan de leaseauto.”
Het vergroten van draagvlak in je stad is belangrijk en waardevol. Maar let wel op: het is cruciaal dat je méént wat je doet en dat het bij je past. Anders werkt het eerder in je nadeel dan in je voordeel, want mensen voelen dat feilloos aan.
Het zal je niet zijn ontgaan: duurzame producten zitten in de lift. Consumenten van nu hechten er, veel meer dan vroeger, waarde aan dat ze spullen kopen die déugen. Natuurlijk gaat het dan vaak om praktische zaken als het gebruiken van minder plastic of wat vaker vegetarisch eten, maar afnemen van leveranciers die geven om de wereld valt er zeker ook onder.
Dit geldt voor multinationals, maar nadrukkelijk ook steeds meer voor kleinere zaken. Ruim de helft van de ondernemers (6) zegt te merken dat klanten steeds meer eisen stellen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In sectoren met een hoge milieu-impact, is dit aandeel groter: voor energie, witgoed en verschillende foodcategorieën bedraagt het meer dan 60%.
In een ander onderzoek (7) zegt bijna de helft van de Nederlanders (46%) dat het maatschappelijke aspecten belangrijk vindt bij de aanschaf van producten en diensten. Je verstevigt dus je concurrentiepositie als je aan MVO doet. Ook hierbij geldt weer dat het belangrijk is dat je iets kiest wat écht is en bij je past. Als er ook maar een hint van ‘greenwashing’ te bespeuren valt, zal je initiatief zich als een boomerang tegen je keren.
Nog niet helemaal overtuigd? Lees dan ook dit omvangrijke onderzoek (8) MVO. Hieruit blijkt onder meer dat 87% van de consumenten voor een bepaald merk zou kiezen als hij dat associeert met een doel dat hij belangrijk vindt. Voorwaarde is wel dat de prijs en kwaliteit van het product of de dienst vergelijkbaar zijn. Het duurt overigens even voor dit effect merkbaar is; verwacht geen immense toestroom van nieuwe klanten op de korte termijn.
Deze is ‘tricky’. Het allerlaatste wat je wil, is de verdenking op je laden dat je er alleen op uit bent om je imago op te vijzelen. Dat je, met andere woorden, aan het greenwashen (9) bent. Maar op zich is er natuurlijk niets mis mee als goede daden opgemerkt worden.
Het advies: ga niet aan MVO doen omdat je je reputatie wilt verbeteren, zeker niet als je behalve geld ook tijd wil schenken. Voor het substantieel verminderen van je afvalproductie, het opknappen van dat Blijf-van-mijn-lijf-huis in je wijk of het geven van sollicitatietrainingen aan jongeren met een leerachterstand, om maar eens wat te noemen, heb je een diepere motivatie nodig dan dat.
“Als je een goedlopend bedrijf runt, kun je best iets van je expertise doorgeven zonder er iets voor terug te willen. Medewerkers mogen bij ons twee betaalde dagen besteden aan vrijwilligerswerk, als ze bereid zijn er twee eigen dagen tegenover te stellen. Dat is een goede deal, vind ik.”
Maar als je méént wat je doet, als je MVO-plan authentiek is en voortkomt uit de oprechte wens een goede partner te zijn voor klanten, (potentiële) werknemers en de mensen in jouw stad of regio, dan is het prima om uiting te geven aan wat je doet. Al is het maar om andere bedrijven te inspireren om óók in actie te komen. De praktijk wijst uit dat deze bedrijven gestaag aan populariteit winnen, vooral als ze op veel fronten tegelijkertijd – dus bijvoorbeeld met hun inkoop, productie, uitstoot, afvalverwerking en arbeidsomstandigheden – maatschappelijk verantwoord bezig zijn.
Het is belangrijk om daarbij niet te hoog van de toren te blazen, en om beweringen over behaalde resultaten met feiten te staven. Want consumenten zijn kritisch, en journalisten al helemaal. Daarnaast is het aan te raden om transparant te zijn over moeilijkheden waar je tegenop loopt. Juist openheid over het proces, over het zoeken naar die goede balans tussen people, planet en profit, wordt door het publiek enorm gewaardeerd.
Nee, we zullen niet beweren dat het geld binnenstroomt zodra je aan MVO gaat doen. Maar onderzoeken die de laatste jaren zijn uitgevoerd, wijzen er wel op dat maatschappelijke betrokkenheid en meer verdienen samengaan als brood en boter.
Kijk maar naar de volgende onderzoeken. Wetenschappers van de gezaghebbende Amerikaanse universiteit Harvard volgden 18 jaar lang 180 Amerikaanse bedrijven uit allerlei sectoren, waarvan ze er 90 classificeerden als ‘high sustainable’ en 90 als ‘low sustainable’. Die eerste groep had op vrijwillige basis allerlei beleid geïmplementeerd op het gebied van milieu, het welzijn van werknemers en betrokkenheid bij de samenleving, de andere groep had dat niet of nauwelijks.
“Ik vind het bijzonder wat voor effect het uitvoeren van vrijwilligerswerk heeft op een team. Mensen delen iets anders, iets méér dan het werk en de gesprekken tijdens de lunch. Niet dat je om die reden aan MVO moet doen, het gaat om de inhoud. Maar het is mooi om te zien.”
Conclusie: de ‘high sustainable’-bedrijven presteerden aanzienlijk beter op de beurs dan de ‘low sustainable’-bedrijven. De wetenschappers merkten daarbij op dat het positieve effect alleen op de langere termijn zichtbaar is. Uit het rapport The Impact of Corporate Sustainability on Organizational Process and Performance: “Managers die hopen snel voordeel te behalen door duurzaamheid of sociale verantwoordelijk in hun strategie op te nemen, slagen daar waarschijnlijk niet in.” MVO is, kortom, een zaak van de lange adem, geen wondermiddel om snel mee scoren. (10)
Winst is bovendien een breed begrip, merkt onder meer bestuurskundige Pushpika Vishwanathan in dit interessante artikel (11) terecht op. Het is niet alleen geld dat binnenkomt; winst is ook een betere reputatie, meer innovatief vermogen, verminderd risico en grotere steun van alle belanghebbenden. En ja, bij al die begerenswaardige zaken kan MVO helpen.
Over de relatie tussen MVO en winst is ontzettend veel onderzoek. Wil je dus nog meer informatie over dit onderzoek en schrik je niet terug van lange, stevige, Engelse teksten? Dan kun je hier je hart ophalen! (12)
Elders in deze tekst geven we het aan: wie op een goede manier aan MVO doet, heeft grote kans dat hij meer klanten trekt, personeel langer behoudt en uiteindelijk zelfs meer winst maakt. Maar zoals elke ondernemer weet: de kost gaat voor de baat uit.
Het (gradueel) overstappen naar duurzame toeleveranciers en minder milieuvervuilende grondstoffen kost nu eenmaal geld, net als het met geld en mankracht ondersteunen van non-profitorganisaties die passen bij je bedrijf. Die kosten heb je uiteraard wel in de hand; je kunt zelf het tempo én de hoogte van de investering bepalen.
Daarnaast zijn er allerlei maatregelen die je gratis kunt nemen, en die je zelfs geld opleveren, zoals het besparen op energie en een actiever beleid op het voorkomen van verspilling. Ook steunt de overheid initiatieven op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen door subsidies te verstrekken. Voor een overzicht: check {deze} pagina van MVO Nederland.
Wil jij op een praktische, efficiënte manier aan MVO doen? Vind je het belangrijk dat je een partner vindt die met je meedenkt, die maatwerk biedt en je veel organisatie uit handen neemt? En past het bij je bedrijf om jongeren uit wijken met achterstand te helpen aan een eerlijke start op de arbeidsmarkt? Kijk dan hier wat JINC voor je kan doen. Je kan ook onderstaand formulier invullen, dan nemen wij contact met je op.
{formulier}
